Het is stil in de wachtruimte. Zwijgend kijken een man en een vrouw voor zich uit. Zij komen voor een eerste gesprek over omgangsbegeleiding voor hun zoontje Richard. Maar daar houdt de gezamenlijkheid wel op. Ze zitten apart en kijken elkaar niet aan. Alsof de ander niet bestaat. Toch zijn deze man en vrouw aan elkaar verbonden door hun zesjarig zoontje Richard.
De ouders van Richard gaan in zijn vroege jeugd uit elkaar. Aanvankelijk was er omgang tussen vader en Richard. Maar na een escalatie wordt het contact met de vader verbroken. Omdat Richard vaak huilde bij het ophalen en terugbrengen door zijn vader, voelde het volgens vader destijds beter om de omgang te stoppen.
Na verloop van tijd begint het gemis aan de vader te knagen. Hij wil weer contact met zijn zoontje en invulling geven aan zijn ouderrol. Ondanks diverse pogingen en juridische procedures, lukt het de ouders niet het contact weer tot stand te brengen. Daarom worden ze aangemeld bij Ouderschap Blijft. Bemiddelaar Sasha en omgangsbegeleider Anton werken samen met de ouders om het contact te herstellen.
Bij het kennismakingsgesprek zijn beide ouders op bemiddelaar Sasha gericht en vermijden elk oogcontact met elkaar. ‘Hoe willen jullie dat Richard later terugkijkt op de scheiding en hoe het daarna is gegaan?‘ vraagt Sasha. De ouders wachten af wie er begint en uiteindelijk start de vader: ‘Ik hoop dat hij, als hij groot is, goed terugkijkt op hoe wij de scheiding hebben aangepakt. Dat hij het fijn vindt om ons allebei te zien, van ons allebei houdt en geen last heeft van de spanningen die er soms zijn.’ Terwijl hij dit vertelt, kijken vader en moeder elkaar voorzichtig aan. Als de moeder de beurt is blijkt dat zij dezelfde wensen heeft. De spanning tussen beide ouders neemt wat af.
Niet pushen
‘Ik vind het belangrijk dat Richard weer contact heeft met zijn vader, maar ik ga hem niet pushen als hij echt niet wil,’ zegt moeder in het tweede gesprek dat in het teken staat van hernieuwd contact tussen vader en zoon. ‘Wat helpt Richard in andere situaties die spannend zijn voor hem?’ vraagt Sasha. Moeder vertelt dat het helpt wanneer zij duidelijk aan Richard vertelt wat zij gaan doen, wanneer zij dat gaan doen en hoe dat moment precies zal verlopen. Ze maken afspraken over hoe moeder haar zoon voorbereidt op het eerste contact met vader, hoe het bezoek start en hoe ze het bezoek weer afronden. Moeder blijft bij de ontmoeting aanwezig, zodat Richard ziet dat papa en mama samen in een ruimte kunnen zijn en hem helpen om zijn vader weer te zien. De ouders zijn blij met elkaars inzet en willen allebei dat het deze keer lukt.
High five?
In de week daarna komt Richard bij Altra om kennis te maken met omgangsbegeleider Anton en met de omgangsruimte. Richard zit op schoot van zijn moeder en vermijdt contact met Anton. Anton legt uit dat Richard volgende week hier met papa gaat spelen, dat zijn moeder daarbij blijft en dat Anton er ook is. Richard is stil en duikt dicht tegen zijn moeder aan.
Op de dag van de eerste omgang, is vader gespannen, bang dat Richard gaat huilen en hem niet wil zien. Als moeder en Richard aankomen, neemt omgangsbegeleider Anton eerst het omgangsboekje met Richard door. Dan breekt het grote moment aan: moeder neemt Richard mee naar de omgangsruimte, waar vader in spanning zit te wachten. De ouders begroeten elkaar en praten wat over het verkeer en de bezigheden van Richard. Richard klemt zich helemaal aan zijn moeder vast. Voorzichtig zoekt vader contact. ‘High five?’ Moeder geeft samen met Richard een klap tegen de hand van vader. Richard blijft de hele tijd bij zijn moeder in de buurt, maar ontdooit een beetje.
Boven verwachting
‘Richard heeft weer zin om zijn vader te zien en heeft geen last meer van huilbuien na het bezoek.’ vertelt moeder na een paar bezoeken. Vader is voor elke omgang nog wel zenuwachtig, maar vindt dat het boven verwachting gaat. Anton ziet het contact tussen vader en Richard groeien. Richard probeert vader uit te testen en zingt liedjes tussendoor. De ouders willen graag dat het contact zo snel mogelijk weer op een natuurlijke manier verloopt. Hoe kan het traject worden afgebouwd? Als eerste stap zit moeder tijdens de omgang op de gang, de volgende keer gaat zij tussendoor even koffie drinken bij een kennis. Ook Anton verlaat de ruimte tijdens de omgang.
Stoom afblazen
Ik sta naast moeder voor het raam bij ons kantoor en kijk naar haar zesjarige zoontje Richard, die samen met zijn vader een ritje op de scooter gaat maken. ‘Weer een stapje verder’, denk ik bij mezelf. Moeder zwaait vrolijk naar Richard. Maar ik weet hoe ze zich voelt. Moeder is aan het leren om vader weer een plek te geven in het leven van hun zoontje. Samen zwaaien we vader en zoon uit. Ze gaan een klein ritje maken door de buurt. Met een bakkie koffie lopen moeder en ik terug naar de spreekkamer. Moeder kan even stoom afblazen.’
Na zes keer zien de ouders dat Richard voldoende vertrouwen heeft in de omgang met vader. Ze kunnen weer zelfstandig verder. De bemiddelingsgesprekken over de verdere invulling van het ouderschap lopen nog door.
