‘Meester houdt u van beffen?’ roept de dertienjarige Sandra door de klas. En ‘Juf, komt u wel klaar?’ Sandra gaat haar eigen gang, ze is verdrietig, provoceert, scheldt en is agressief. Haar moeder verliest langzaam maar zeker de grip op haar dochter. De situatie dreigt uit de hand te lopen.
Het gezin is aangemeld voor Families First door de jeugdafdeling van een GGZinstelling. Families First biedt intensieve hulp aan gezinnen in een crisissituatie, waarbij één of meer kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar uit huis geplaatst dreigen te worden. De hulp van Families First duurt vier tot zes weken. De hulpverlener heeft zestien uur per week per gezin en is iedere dag bereikbaar.
Er ligt een prima plan voor hulpverlening en nader onderzoek voor Sandra en haar gezin. Maar de situatie is nu zo explosief, dat ik als crisishulpverlener eerst een aantal weken intensief aan de slag moet om wat meer rust in het gezin te krijgen. En te voorkomen dat het verder escaleert.
Er hangt een gespannen sfeer in huis als ik langskom. Moeder en dochter zitten niet bij elkaar in de kamer. Ik probeer contact te krijgen met Sandra, maar ze kijkt me nauwelijks aan. Ook op school vermijdt Sandra een-op-een-contact. Het kantoor waar ze vaak zit omdat het uit de hand is gelopen in de klas noemt ze het hondenhok.
De moeder van Sandra doet haar best, maar voelt zich schuldig over het verleden en heeft de neiging teveel toe te geven aan haar dochter. Sandra heeft veel meegemaakt en vindt het doodeng om over zichzelf te praten. Er is rust en goed contact met Sandra nodig om dat op gang te krijgen. Maar er is er elke dag wel wat en het gezin rolt van de ene crisis in de andere.
Ik ben veel aanwezig in het gezin en daarnaast van 9.00 tot 21.00 uur bereikbaar. Het is na een paar dagen bijna vanzelfsprekend dat ik er weer ben en Sandra komt iets meer over de brug. Geen van beiden willen dat het nog verder uit de hand loopt, maar lijken niet in staat om dagelijkse gebeurtenissen de baas te blijven. We hebben met z’n drieën doelen gesteld voor de korte termijn. En gebruiken ook een gedragskaart waarop afspraken staan over alledaagse dingen zoals tijden van thuiskomen en huiswerk maken.
Sandra’s moeder oefent met passend belonen. Nu er concreet voor veel momenten op de dag afspraken worden gemaakt die ik nauw volg met beiden, ervaren moeder en dochter wel dat ze iets samen hebben. Zo brengt en haalt moeder ondanks haar full-time baan Sandra naar dansen en Sandra accepteert dat. Ik zie Sandra soms wel opkijken en zie haar ook een keer stralen. Maar het wisselt enorm en om de haverklap zijn er incidenten op school.
Sandra’s moeder is snel in paniek als er iets is gebeurd. Zij doet haar best dat het niet verder uit de hand loopt en neigt tot steeds zwaardere straffen. Zelf is moeder vroeger ook veel gestraft. Moeder en ik oefenen om ook meer haar zachte kant in te zetten naar Sandra, in combinatie met het hanteren van de afspraken. Moeder belt en whats appt me heel veel, vaak om even te sparren. Door de ruime bereikbaarheid en beschikbaarheid van Families First kunnen we zo menig incident in de kiem smoren. Het lukt om in korte tijd een basis te leggen om op verder te werken, maar deze basis is dun.
Vaak is het ook vooral bevestiging die ik aan Sandra’s moeder geef: dat niet alles gelijk weer terug bij af is, maar dat het processen zijn, waar moeder en Sandra geleidelijk aan kleine stapjes in zetten.
Na vier weken intensieve samenwerking is er enige rust in het gezin. Ik ga de start van de intensieve ambulante hulp en onderzoek voorbereiden. Maar het is een wankel evenwicht en incidenten blijven plaatsvinden. Beiden zijn dan wel iets minder in paniek en hebben nu een klein beetje ervaren dat ze ook dingen samen kunnen oplossen. Sandra’s moeder benadert me nog vaak met vragen wat te doen. Ze kan er nog meer op gaan vertrouwen dat ze niet alles met straffen op hoeft te lossen en kan er soms ook op vertrouwen dat Sandra ook wel goed omgaat met lastige situaties.
Verdere escalatie en uithuisplaatsing is voorkomen. Het is belangrijk dat de ambulante hulp en het (GGZ) onderzoek nu goed aansluiten. Vanuit school blijven zorgwekkende signalen komen. Ik draag over aan de intensieve ambulante hulpverlening van Altra en blijf nog even op de achtergrond beschikbaar. Zo kan de ambulante hulpverlener mee met Sandra naar haar intakegesprek bij de GGZ.
De namen zijn om privacyredenen gefingeerd.
