Hoe is de relatie tussen de ouders op dit moment?
Deze pagina hoort bij de app ‘Familiescan bij scheiding’. De app helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De app is te vinden in de grote appstores en gratis te downloaden voor professionals in de jeugdhulp.
Definitie en achtergronden
Bij scheiding beïnvloeden de ouder-relatie en ex-partnerrelatie elkaar; deze relaties zijn van invloed op het welzijn van de kinderen. In beide relatievormen spelen rechten en plichten ten opzichte van elkaar, en ten opzichte van de kinderen, een rol. Bij het vaststellen van de relatie tussen ouders op dit moment gaat het voor een belangrijk deel om de manier waarop ze met elkaar communiceren, zowel over hun kinderen als over zaken die daar (ogenschijnlijk) los van staan. Feiten en emoties uit verleden en heden en gedachten over de toekomst, zijn van invloed op beide relatievormen. Het is belangrijk om uit te zoeken of de ouders met elkaar kunnen communiceren als ouders en gezamenlijk het belang van hun kinderen kunnen behartigen. Een andere belangrijke vraag is: in welke mate ex-partnerconflicten hierbij een rol spelen.
Ook als de partnerrelatie over is, blijft de ouderrelatie bestaan. Hierop zijn de veranderde alledaagse situatie en een eventuele nieuwe partner, al dan niet met eigen kinderen, van invloed. Volgens de richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen moet de hoogste prioriteit liggen bij het verminderen van conflicten tussen de ouders. Een conflictueuze relatie tussen de ouders is bij scheidingen de grootste risicofactor voor het ontwikkelen van schoolproblemen, agressie, angst en depressie bij kinderen. Het is ook specifiek een voorspeller voor hechtingsproblematiek bij jonge kinderen. Om problemen bij hun kinderen te voorkomen moeten ex-partners zich gezamenlijk opstellen als ouders en hun kinderen het contact met de andere ouder gunnen. Bij het nagaan wat de relatie tussen ouders op dit moment is, moet niet vergeten worden dat (negatieve) gebeurtenissen uit het verleden en (stoornissen in) de persoonlijkheid van beide ouders daarop van invloed zijn.
Instrumenten en technieken bij informatieverzameling
Specifiek ten aanzien van scheidingsproblemen kan het antwoord op deze vragen meer zicht geven op de situatie:
• is één van de ouders het niet eens met de scheiding?
• worden er enkelzijdige of wederzijdse verwijten gemaakt ten aanzien van de schuldvraag?
• worden er veel enkelzijdig of wederzijdse verwijten gemaakt over elkaars gedrag?
• maakten ouders in het verleden veel ruzie?
• maken ouders in het heden veel ruzie?
• voeren de ouders strijd over financiën?
• kunnen ouders nog gelijkwaardig communiceren met elkaar?
• zijn er bewuste acties van de ouders om elkaar te raken?
• voeren de ouders strijd over omgang en/of gezag?
• worden de kinderen (bewust of onbewust) onderdeel van de strijd gemaakt?
Om zicht te krijgen op deze factor kun je gebruik maken van o.a.:
• dossierinformatie
• ouderschapsplan
• conflictladder
• ARIJ
• tijdlijn
• gesprekken met ouders, bij voorkeur samen
• gesprekken, met toestemming, met overige informanten uit het netwerk (leerkrachten, familie, huisarts, etc.)
• gesprekken met verwijzer
Mogelijke interventies specifiek bij deze factor
Kies voor interventies die gericht te zijn op ouders als mediërende doelgroep en waarin de stem van het kind duidelijk een plek heeft. Denk ook aan hulp gericht op veiligheid.
Specifiek voor deze factor kun je denken aan inzet van:
• ouderschapsbemiddeling en/of omgangsbegeleiding
• relatietherapie ouders
