Wat merk je aan uitspraken en gedrag van de jeugdige (2 jaar en ouder) over de contactwens met één of beide ouders?
Deze pagina hoort bij de app ‘Familiescan bij scheiding’. De app helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De app is te vinden in de grote appstores en gratis te downloaden voor professionals in de jeugdhulp.
Definitie en achtergronden
De belangen van kinderen zijn groot bij een scheiding. Kinderen hebben ook op jonge leeftijd vaak al een duidelijke mening over onderwerpen zoals het vormgeven van de woonsituatie en de omgangsregeling. Als er sprake is van hulpverlening geldt dat ook voor het vormgeven van het hulpverleningstraject. Gesprekken met kinderen kunnen ook informatie opleveren over bijvoorbeeld de aard en ernst van de scheiding. Daarbij is het van belang om in het achterhoofd te houden dat een kind dat al jaren in strijd zit misschien niet eerlijk meer durft te zijn tegenover de ouders, maar mogelijk ook sociaal wenselijk spreekt bij de hulpverlener.
Het is zowel voor de kinderen als voor de ouders van belang dat de mening van de kinderen gehoord wordt. Ook voor de ouders is het heel belangrijk om de mening en wens van hun kind te horen. Kinderen serieus nemen is met klem niet hetzelfde als kinderen laten beslissen.
Slagingskans
Hulpverlening bij (complexe) scheiding moet zowel gericht zijn op ouders als op kinderen. Het is van belang dat in alle stappen van hupverlening aandacht is voor de kinderen, dus ook bij screening en diagnostiek. De stem van het kind als belanghebbende moet gehoord worden. Aansluiten bij wensen en verwachtingen van de kinderen kan de slagingskans van hulpverlening vergroten. Daarnaast kan het helpen om ouders bewust in contact te brengen met de mening van hun kind.
Informant
Wel is voorzichtigheid geboden bij het gebruiken van het kind als informant. Kinderen kunnen zich, bijvoorbeeld uit loyaliteit of schuldgevoel, positiever of negatiever uitspreken over hun ouders dan ze zouden willen. Ook zijn er kinderen die zich in een dergelijke situatie continu aanpassen en sociaal wenselijk opstellen, waardoor eventuele problemen verborgen blijven. Het is dus belangrijk om hetgeen kinderen zeggen goed te combineren met kennis over de natuurlijke behoefte van kinderen aan contact met beide ouders.
Instrumenten en technieken bij informatieverzameling
Het is belangrijk voor kinderen dat hun stem gehoord wordt en dat wat ze zeggen serieus genomen wordt.
Dat is niet hetzelfde als kinderen laten beslissen:
• wat is de wens van het kind m.b.t. het contact met beide ouders?
• mocht het kind geen contact willen/hebben met één van de ouders; wat is de reden en wat heeft het kind nodig om het contact te kunnen opbouwen?
Om zicht te krijgen op deze factor kun je gebruik maken van o.a.:
• dossierinformatie
• ouderschapsplan
• gesprekken met het kind
• gesprekken met ouders, bij voorkeur samen
• gesprekken, met toestemming, met overige informanten uit het netwerk (leerkrachten, familie, huisarts, etc.)
• gesprekken met verwijzer
• oplossingsgerichte gesprekstechnieken, denk met name aan de Wondervraag
• wenskaarten
• motiverende gesprekstechnieken
Mogelijke interventies specifiek bij deze factor
Interventies kunnen gericht zijn op kind en ouders, waarbij ondersteunen en versterken van het kind een rol speelt, met daarnaast het overbrengen van de wensen en verwachtingen van het kind op de ouders.
Specifiek voor deze factor kun je denken aan inzet van:
• ouderschapsbemiddeling en/of omgangsbegeleiding
• hulp aan kind gericht op bijvoorbeeld trauma- en verliesverwerking of omgaan met psychiatrie bij ouders
